Kerk van Sint-Martinus te Velzeke (Zottegem) - Ontdek deze open en gastvrije religieus gebedshuis

Kerk | XI-XIX | Romaans, Gotiek | Katholieke Kerk

Parking

Kaart

Openingsuren

01 januari - 31 december
ma 9.30 - 17.00
di 9.30 - 17.00
woe 9.30 - 17.00
do 9.30 - 17.00
vr 9.30 - 17.00
za 9.30 - 17.00
zo 9.30 - 17.00

Kerkdiensten

Kerknet

Beschrijving

We staan voor een belangrijke kerk waarvan de oorsprong teruggaat tot de preromaanse tijd. Ze is in 963 aan de abdij van Saint-Vanne van Verdun en in 1065 aan de abdij van Hasnon, bij Valenciennes, geschonken. In 1581 in brand gestoken door plunderende Malcontenten, muitende troepen van de Staten-Generaal die tegen de Spanjaarden vochten. Naar binnen gevluchte inwoners werden mee de vuurdood ingejaagd of vermoord toen ze buiten kwamen. Het grote kerkdak zou nadien nog zijn verlaagd, wegens geldgebrek, na een andere brand in 1728.

Zoals vele oude kerken kreeg deze Sint-Maarten (Martinus van Tours) als patroonheilige. Zijn afbeelding als ruiter die zijn mantel deelt met een bedelaar bij de poorten van Amiens, staat dan ook gebeiteld bij de toegangspoort. Het beeld staat nog eens in de linkerbeuk en tenslotte als fresco in het koor. Later (16de eeuw) kreeg hij wel concurrentie van Sint-Oncomena die op het zijaltaar rechts staat. Het beeld Sint-Oncomena-met-baard aan een kruis (uit 1646) werd gered uit de brand van 1728.

Opgravingen in en bij de kerk laten veronderstellen dat het eerste kerkgebouw hier al tijdens de 9de eeuw tot stand kwam. De opeenvolgende bouwfasen leiden tot dit resultaat: een gotische westtoren (13de eeuw), een gotisch driebeukig schip van vier traveeën (13de eeuw, 15de eeuw), een hoger romaans koor (11de eeuw, 12de eeuw), een zuidelijke sacristie uit de 18de eeuw met 17de-eeuwse onderbouw en een zuidelijke bergruimte (begin 19de eeuw. In de muren vind je enorme verscheidenheid aan bouwmateriaal, inclusief Romeinse dakpannen.

Van de talrijke schilderijen en beelden vind je een overzicht in de ter plaatse beschikbare folder. Verder tref je in het interieur een renaissance getinte preekstoel (17de eeuw) aan, vier biechtstoelen uit de 18de eeuw, het koorgestoelte uit de 19de eeuw. Verder een doksaal met orgel door A.F. Van Peteghem (1771), aangepast in 1914. De zijgevel is gedecoreerd met oeroude grafplaten.

Het dorp Velzeke biedt een fraai decor met historische elementen maar de begraafplaats aan de kerk is sinds 1960 vervangen door een plein in asfalt.

KIKIRPA : Fototheek online

Onroenrend Erfgoed

Foto's

Merkwaardige elementen

Beeld van Sint-Maarten te paard

Deze Romeinse officier van Hongaarse herkomst, gelegerd in Amiens, verdeelt zijn mantel voor een bedelaar, die later Christus blijkt te zijn. Dit bewerkt meteen zijn bekering. Later werd hij bisschop van Tours.

Het beeld werd geleverd in 1910 door Van Biesbrouck uit Gent.

Sint-Maarten is de patroon van de kerk. Daarom vind je naast dit beeld ook een muurschildering van Sint-Maarten aan de noordkant van het hoogkoor en ook een witstenen beeldhouwwerk dat Sint-maarten voorstelt buiten aan de linker kant van de toegang van de kerk.

Het hoogaltaar

Barok van vorm, verguld en voorzien van een vrij groot, cilindervormig tabernakel waarop een kelk met hostie en cherubijntjes. Daaronder een "Lam Gods" met kruis. Op het voetstuk staat nog een alziend Godsoog met stralenkrans (God ziet mij). Bovenop staat nog een mooi gesneden Christus aan het kruis, op een wereldbol. De oorsprong van het meubel is onbekend, maar in 1734 werd het gerestaureerd door Lambertus Panne (tegen een vergoeding van 18 ponden).

Oorspronkelijk gebruikte men zelfs de voet als bergplaats, maar later kwam het tabernakel bovenaan tot stand. De pastoor van Velzeke kreeg ooit een berisping omdat het tabernakel aan de achterkant openging.

Gepolychromeerde beelden van Heilige Petrus en Heilige Paulus

In 2009 en 2010 zijn verschillende beelden en kerkmeubilair gerestaureerd oa. Heilige Petrus en heilige Paulus, beeld Heilig Hart, Mariabeeld, Heilige Jozef + Kind, Franciscus Xaverius, Heilige Barbara, verschillende houten sokkels en gipsen consoles.

De mooiste beelden zijn de heilige Petrus en de heilige Paulus, daterend van 1601 tot 1650 en gebeeldhouwd in hout.

Neogotisch zijaltaar van Onze-Lieve-Vrouw

Het werd in eik gemaakt door beeldhouwer Camiel Lippens uit Gent in 1886. Het kostte toen 2600 franken. Afgezien van de kandelaars hoorden hier oorspronkelijk ook canonborden bij en een ijzeren afsluiting.

Zoals overal staat dit altaar aan de vrouwenkant, Iinks dus. Het houten Madonnabeeld is opvallend sober en mooi. Het verwijst naar de Vrouw uit de Apocalyps, die op de maansikkel staat en het kwaad, hier als draak voorgesteld, overwint. De twee Latijnse teksten staan in verband met de onbevlekte ontvangenis van Maria.

Neogotisch zijaltaar van Sint-Oncomena-met-baard

Het altaar werd in 1888 gemaakt door Camiel Lippens, het kostte eveneens 2600 frank. Het beeldje is ouder, het dateert uit 1646 en het werd gered bij de brand van 1728.

De legende vertelt dat Oncomena of Wilgefortis de dochter was van een heidense koning uit Portugal. Zij was christen en haar vader wenste dat ze zou trouwen met de koning van Sicilië. Om het huwelijk met de heidense vorst te ontlopen smeekte Wilgefortis dat God haar uiterlijk onaantrekkelijk zou maken voor mannen. Haar gebed werd verhoord en het resultaat was dat de mooie prinses een baard kreeg. Haar vader liet haar kruisigen omwille van haar ongehoorzaamheid.