Sint-Martinus
Onkerzelestraat
9500 Onkerzele (Geraardsbergen)
Kerk | 1847 | Neogotisch | Katholieke Kerk
Kaart
Openingsuren
01 januari - 31 december
ma 10.00 - 17.00
di 10.00 - 17.00
woe 10.00 - 17.00
do 10.00 - 17.00
vr 10.00 - 17.00
za 10.00 - 17.00
zo 10.00 - 17.00
Vanaf april 2023 tot eind 2025 gesloten voor een volledige restauratie van het interieur en de inrichting van een fietsmuseum.
Kerkdiensten
Beschrijving
Gelegen op een heuvelrug biedt de hoogstgelegen kerk van Oost-Vlaanderen een wonderlijk uitzicht op enerzijds het glooiende landschap van de Bosberg en anderzijds op de uitgestrektheid van de Dendervallei. De kerk samen met het kerkhof, de naburige kapel van O.L.V.-van 7 Smarten en de grot is dan ook een geliefkoosde plek voor wandelaars, toeristen evenals bedevaarders en gelovigen.
De eerste kerk van Onkerzele, waar reeds melding van wordt gemaakt in de 12de eeuw, stond echter op een andere plaats, namelijk op de hoek van de Kampstraat en de Onkerzelestraat, waar later een grot en een kapel werden gebouwd. In 1776 verkeerde de toenmalige kerk in zo’n slechte staat dat er beslist werd om een nieuwe kerk te bouwen op de heuvelrug. De Franse revolutie zorgde echter voor uitstel en er werd pas in 1846 de eerste spadesteek gegeven. De kerk werd voltooid in 1847.
De nieuwe kerk werd in neogotische stijl gebouwd waarbij heel wat materiaal van de oude kerk herbruikt werd. Uiteindelijk werd de kerk ingewijd op 4 juli 1853. In 2006 kwamen echter stabiliteitsproblemen en constructiefouten aan het licht. Een grondige buitenrestauratie drong zich op waar in 2013 werk van werd gemaakt en in 2016 afgerond werd.
Nu kan je terug met volle teugen genieten van deze kerk die nog heel wat interieurelementen van de oude kerk bevat zoals twee barokke zijaltaren uit 1694. Maar de echte topstukken zijn een laatgotisch triomfkruis uit de 16de eeuw en 3 Sint-Martinusbeelden, waarvan de oudste dateert uit de 17de eeuw.
De binnenrestauratie is aan de gang en tevens krijgt een gedeelte van de kerk een nevenbestemming als “fietskerk”; dit zal de 2de fietskerk van ons land worden. De keuze voor een fietskerk lag immers voor de hand, namelijk de ligging tussen de “Muur van Geraardsbergen” en de “Bosberg”, bekend van de Ronde van Vlaanderen. In de nabije toekomst zal je dus in enrond de kerk van een recreatieve ‘fietsbeleving’ kunnen genieten!
www.fietskerk.be
Foto's
Media
Merkwaardige elementen
Hoofdaltaar
Het huidige neogothische hoofdaltaar, van Frans Delestré (Geraardsbergen) werd in 1878 geplaatst. Oorspronkelijk stond in de middenis een klein houten Christusbeeld op kruisje, staand op een overwegend oranjekleurig gepolychromeerd voetstuk. Dit 18 cm hoog beeldje, wellicht van Gustave Merckaert (ca.1900), is gemaakt naar een getrouw voorbeeld uit de 15de eeuw.
He Christus-beeldje en het voetstul doken in november 2009 op uit het kerkarchief. Het kruisje vonden we in 2010. We hopen het beeld terug te kunnen herstellen.
In de middennis prijkt intussen een houten OLV van Smartenbeeld (uit periode voor 1700) geflankeerd door houten beelden van de 4 evangelisten.
Drie Sint Martinusbeelden
Het oudste polychrome houten ruiterstandbeeld van Saint-Martinus (85 cm hoog) dateert uit 1621. Sommige onderdelen zijn echter van ijzer (bijvoorbeeld de helm). Het bevindt zich op de preekstoel.
In 1857 werd een groot gepolychromeerd houten Sint-Martinusbeeld aangekocht. Het bevindt zich tegen de rechterzijmuur van de kerk.
Het kleinere houten gepolychromeerd Sint-Martinusruiterbeeld dateert uit het midden van de 19de eeuw. Ook aan dit beeld zijn enkele elementen in ijzer te bespeuren. Dit kunstwerkeje (47 cm hoog) kreeg een vaste plaats boven de ingang van de bijsacristie.
Jezus aan het kruis
Uit de oude kerk is er nog een mooi, gotish, gepolychromeerd, houten kruisbeeld uit de 16de eeuw bewaard gebleven. Dit kruisbeeld is versierd met krulkoolbladeren. De vier armen eindigen in een vierpas, waarin de evangelistensymbolen afgebeeld zijn. Dit waardevol kunstwerk hangt nu boven het huidige altaar.Preekstoel
De preekstoel van 1740, uit de oude kerk, is niet mee overgebracht naar de huidige kerk. In 1857 werd een nieuwe preekstoel aangekocht. Deze is van de hand van schrijnwerker Leothier (Geraardsbergen).Deze preekstoel had 2 trappen en een hemel. Op de kuip is er een voorstelling van Mozes met de Tafel der Wet afgebeeld (de 2 stenen tafelen waarop de 10 geboden staan).
Orgel
Het neogotische orgel werd in 1854 gebouwd door Leonard Lovaert (1802-1872) uit Gent. Een gedeeltelijke restauratie (frontpijpen) gebeurde in 1974 door Ghislain Potvlieghe. Na een jarenlange procedure werd het definitive restauratiewerk in 1994 door atelier Dierik Potvlieghe (Oetingen) aangevat.De plechtige inwijding had plaats op 8 september 1996, de dag dat ook de 2 nieuwe klokken (Maria en Theresia) werden ingezegend.
Bijzonder opmerkelijk aan dit sinds 1974 beschermd monument zijn de houten registertrekkers die voorzien zijn van een koperen trekknop. Het orgel is, bij kenners, vooral vermaard om zijn bijzonder mooie cornet-klank.
Klokken
De grote Sint-Martinusklok (1.100 kg) werd aangekocht in 1861. Onder impuls van pastoor Alain Babylon, kreeg onze kerktoren op 8 september 1996 twee kleinere klokken bij. Deze werden gefoten op 7 mei 1996 in het Nederlandse Asten:- de Mariaklok (250 kg) is versied met acanthusbladeren. Dat de klok naar Maria werd genoemd, heeft te maken met de zogenaamde Broederschap van OLV van Zeven Weeën van Onkerzele.
- de Sint-Theresiaklok (350 kg) verwijst naar de H. Theresia van Lisieux. Deze is versierd met spelende kinderen, verwijzend naar het Sint-Catharinacollege en de K.S.A.-afdeling in de buurt.
