Sint-Jan Evangelist
Begijnhof 39
2320 Hoogstraten
Kerk | 1650 | Barok | Katholieke Kerk
Kaart
Openingsuren
01 april - 01 november
ma 9.00 - 17.00
di 9.00 - 17.00
woe 9.00 - 17.00
do 9.00 - 17.00
vr 9.00 - 17.00
za 9.00 - 17.00
zo 9.00 - 17.00
Gesloten in 2024 voor restauratiewerkzaamheden.
Geleide bezoeken
+32 3 340 19 55
Beschrijving
Het begijnhof van Hoogstraten ontstond vermoedelijk rond 1380 en kende een grote bloei in de 17de eeuw met op zijn hoogtepunt 160 begijntjes. Het laatste begijntje verliet het begijnhof in 1972.
Een eerste kapel werd opgericht in 1381. In de loop van de 17de eeuw werd deze kapel vervangen door de huidige, barokke kerk.
In de barokke voorgevel zie je onder meer een nis met vuurpotten en een fronton waarin eind 15de eeuw een houten beeld van Moeder Gods met Kind werd geplaatst. Boven de deur zie je een uitgesneden bord met engelenkopjes en chronogram "eXtrVItVr DoMUs eXCeLsI (1687)". In de nissen staan beelden van de Heilige Petrus en de Heilige Joanna van Valois. Bemerk ook de cartouches met de opschriften: "Mijn huis is een huis des gebeds" (Math. 21, 13) en "Wie vraagt zal verkrijgen" (Math. 7, 8).
De kerk bezit een weelderig, witgeschilderd interieur. De vloer uit zwart en wit marmer bevat verschillende grafzerken uit de 17de, 18de en 19de eeuw. De schilderijen in het koor (18de en 19de eeuw) beelden de kerkvaders en O.L.V. de la Salette af.
De kerk bezit talrijke beelden. De Onze-Lieve-Vrouw uit geschilderd hout stamt uit de 15de eeuw. Een houten crucifix stamt uit de 16de eeuw. Verder zijn er beelden van de heilige Begga (patrones van de begijnen), Johannes Evangelist, Christus Zaligmaker en Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, de heilige Liborius...
Het hoofdaltaar bevat beelden van de Heilige Drievuldigheid, H. Jozef en H. Anna. Het doek stelt Het Laatste Avondmaal voor (door Peter Sperwer, 1717). De zijaltaren van gemarmerd hout zijn toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en aan de heilige Catharina van Alexandrië. Dit laatste bezit een verzilverd houten beeld van de Heilige Catharina en een schilderij met daarop de Heilige Maagden in aanbidding voor de Heilige Drievuldigheid.
De eikenhouten communiebank dateert uit 17de eeuw. De preekstoel werd in de 18de eeuw vervaardigd door Theodoor Verhaegen. De meeste houten biechtstoelen dateren ook uit de 17de eeuw.
Een uniek restauratieproject
Het begijnhof telt nu 36 huisjes, een schuur en een kerk. Begin jaren 90 was het begijnhof na vele jaren van leegstand een ruïne geworden. In 1992 verenigden verschillende mensen uit Hoogstraten zich in vzw Het Convent en besloten het begijnhof te redden van de ondergang. De 34 leden zouden elk één woning restaureren. Deze uitzonderlijke aanpak resulteerde in een zeer geslaagde, zachte restauratie met veel respect voor de oorspronkelijke elementen en de bestaande toestand. Het project viel nationaal en internationaal meermaals in de prijzen. Sinds 1998 staat het begijnhof van Hoogstraten samen met 12 andere Vlaamse begijnhoven op de lijst van het Unesco Werelderfgoed.
Bronnen:
Inventaris Bouwkundig Erfgoed (VIOE)
Toerisme Hoogstraten (www.toerisme.hoogstraten.be)
Het Convent vzw (www.hetconvent.be)
Foto's
Media
Merkwaardige elementen
Heilige Begga
Dochter van Pepijn van Landen en van Ida van Nijvel. Stichteres van de vrouwenstift te Andenne. Dat zij de grondslag van het Begijnenwezen zou gelegd hebben is uitgesloten, ze stierf in 694 en de eerste begijnen verschenen rond 1170. Bisschop Jacob van Vitry gebruikte het woord in 1243 in de betekenis van “Godvruchtige vrouw.” Volgens H.Pirenne wordt de naam begijn afgeleid van de eigennaam “Begga”, niet als stichteres maar omdat ze de schutspatroon was van de stad Nijvel.
Expo van kerkschatten
Barok hoogaltaar uit 1771 door Claudius De Cock. De communiebank (1680-1725) en de 2 deuren van de sacristie (1687) zijn een kunstig meesterwerk van houtsnijkunst. Preekstoel. Vlaamse barok gebeeldhouwd door Theodoor Verhaegen (1715). De open trapleuning Lodewijk is in XIV-stijl. Biechtstoelen met versierde deurposten en medaillon, borstbeeld van David. Achteraan in de kerk links en rechts een vitrine kast met wisselende kunstvoorwerpen, vb. gewaden, reliekhouders, schilderijen, kandelaars enz.
Orgel
Het huidige orgel dateert van 1833 en is van de hand van J.J. Delhaye. Het oorspronkelijk orgel uit 1776 was van J.R. Tits. De houten orgelkast uit 1770 van Alexander Nuten is samengesteld uit paneelwerk in Lodewijk XVI-stijl. Op een medaillon prijkt het beeld van de H. Cecilia en op het kroonstuk staat dit van de H. Maagd tussen twee siervazen. De leuning is eerder in Lodewijk XV-stijl opgevat.
Glasramen
De vier glasramen in het koor dateren uit 1681 en zijn van de glazenier J. Loos. Ze werden geschonken door Graaf de Lalaing, pastoor Antonius Wachmans, bisschop Joannes De Beughem en prior Baltasar De Moor. Verder telt de kerk vijf glasramen in de noordelijke beuk en vijf in de zuidelijke beuk. De ramen met lichte kleuren dateren uit 1912, die met donkere kleuren uit 1850-1900. Ze werden in 1950 gerestaureerd door Fr. Crickx. Het glasraam in de voorgevel dateert van 1871. Er staat de beeltenis op van Sint-Cecilia en de H. Catharina.
Heiligenbeelden en kruisweg
Boven de ingangsdeur staat een gekroond houten beeld van Moeder Gods, 16eeeuw. Links ervan staat Sint Petrus en rechts de H. Joanna van Valois, 1860. Op het hoogkoor bevinden zich vier wit geschilderde beelden 18eeeuw: Sint Jozef, H. Anna, H. Begga, Sint Jan Evangelist. Aan het altaar in de linker zijbeuk staat een gepolychromeerd beeld van O.L.Vrouw van het H. Hart uit 1877 van de Antwerpse beeldhouwer L. De Vriend. Verder staan er gepolychromeerde heiligenbeelden uit 18-19eeeuw in de zijbeuken. De 14 veelkleurige geschilderde kruiswegstaties uit plaaster werden gewijd op 24 juli 1864 door E.P. Hypolytus.
Schilderijen
Blindnissen in het koor geschilderd door Jan van Reesbroeck in 1680-1690: de vier kerkvaders van het westen, H. Augustinus, H. Ambrosius, H.Gregorius de Grote, Sint Hiëronymus. Hoogaltaar ”het laatste avondmaal”,1717, geschilderd door Peter Sperwer, gerestaureerd in 1869 door H. Cafmer en in 1933 door Beraard Janssens, werd op de schotel een overschilderde fazant bloot gemaakt, vreemde voorstelling. Zijaltaar de H. Drievuldigheid 1685 door Lodewijk Maes. Naast de zijaltaren O.L.Vrouw van Salette 1853 door B. Cloet en H. Begga 1600-1700.
