Sint-Servaas

Biechtstoelen

Alle biechtstoelen zijn voor het jaar 1718 vervaardigd door kunstenaar Willem Kerrickx. De ‘open biechtstoel’ is de voorloper van onze de biechtstoelen waarbij de gelovige afgezonderd is van de rest van de mensen. Elke biechtstoel heeft een grote achterwand versierd met vijf medaillons en telkens grote beelden die personen en/of symbolen voorstellen. De medaillons geven de twaalf apostelen weer. De vier evangelisten zijn met naam vermeld. De biechtstoel rechts achteraan beeldt centraal de Heilige Geest af met als beelden v.l.n.r. de Goddelijke Deugden: Hoop (anker), Geloof, het biechtgeheim (met de vinger op de mond) en de rechtvaardigheid (weegschaal).

Beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Grimbergen

Sinds mensenheugenis wordt in deze kerk O.L.V. van Grimbergen vereerd: een zittende en gekroonde Madonna met het Kind Jezus op haar schoot met in de hand een duifje. In de volksmond wordt dit beeld ‘O.L.V. onder de toren’ genoemd omdat in de vroegere kerk (afgebroken voor 1660) het beeld midden in de kerk stond en de toren zich tussen het hoogkoor en het schip met de gelovigen bevond. Jarenlang was het beeld verloren, maar rond de jaren 1925 werd het gevonden op de gewelven. De toenmalige pastoor liet het restaureren.

Koorgestoelte

Het indrukwekkende laat-barokke koorgestoelte is overvloedig versierd met zuiltjes, omlijstingen, loofwerk met engeltjes en andere koppen, vogels en dieren, medaillons, maskers en bladmotieven. Veel heiligen en zaligen van de Norbertijnenorde sieren het geheel. Boven dit koorgestoelte hangen vier werken die Richard van Orley in opdracht van abt Augustinus van Eeckhout (1716-1747) speciaal voor deze kerk maakte. Links begint de reeks met de “Bekering van de heilige Norbertus”, daarnaast vraag Norbertus knielend aan Paus Honorius II om zijn orde goed te keuren. Rechts zien we de Apostel van Antwerpen prekend in de Scheldestad en ten slotte de Triomf van Norbertus op Tankelm.

Grafmonumenten

De belangrijkheid van de abdij is af te leiden uit het feit dat veel heren van adel en abten hier werden bijgezet, tot een verdict van Jozef II er een einde aan maakte. Meest merkwaardig is het Verrijzenismonument waar dood (skelet) en tijd (oude man met baard en vleugels) laten zien hoe vergankelijk alles is. Een lijst met namen van de abten die sinds het bestaan van de abdij hier geleefd hebben, staat in het midden. Het mollige engeltje met de trompet van de vreugde en de zandloper van de niet-tegen-te-houden-tijd schijnt te verwijzen naar de vreugde van het verrijzenismoment. Het jaarschrift duidt op het bouwjaar waarop abt Herman de Munck (1698-1712) dit mausoleum liet plaatsen. Het Prinsenmonument is soberder. De prins van Grimbergen, Ridder van het Gulden Vlies en Gouverneur van de stad Brussel, knielt devoot en kijkt naar het altaar. Hij was weldoener van de kerk en maakte zijn graf zelf klaar, maar sneuvelde te velde en het graf bleef tot op vandaag leeg…

Sacristie

De sacristie is te bereiken via een deur links in het hoogkoor. Ze werd in 1763 uitgebreid door de uit Brussel afkomstige abt Jan-Baptist Sophie, wiens wapen boven de deur prijkt. Ze is de grootste sacristie van ons land (15,5m lang, 11m breed en 6,8m hoog) en wordt versierd door een prachtige fresco. Deze fresco toont ons Sint-Norbertus op weg naar de hemel terwijl hij wordt begroet door heiligen en engelen die allemaal attributen dragen die passen bij het leven van de heilige. De schilder van deze fresco is onbekend, maar de kleuren en het perspectief zijn erg Italiaans geïnspireerd.

Norbertusaltaar

Voor de brand op 10 september 1993 hingen er 15 Vlaamse meesters in de kerk. De afbeelding boven het Norbertusaltaar is het oudste schilderij van de kerk: Norbertus ontvangt uit de handen van Maria het witte Ordeskleed. Rechts hangt een doek van een Vlaamse Meester dat “De Triomph van de Eucharistie over de Wijsbegeerte, Wetenschap, Dichtkunst en Natuur voorstelt. Het is een uitzonderlijk geslaagde kopie van een werk van Rubens, dat in het Louvre in Parijs hangt. De voorstelling toont een versierde wagen waarop het Geloof in triomf door engelen wordt voortgetrokken. De vrouw die de kelk met hostie draagt kijkt om naar de personen die haar volgen: Wetenschap (man met de baard met een boek en een wereldbol in de hand), de grijze Wijsbegeerte, de gelauwerde jongeling Dichtkunst en de jonge vrouw Natuur met vier borsten. De kleuring achteraan symboliseert de juist ontdekte werelddelen. De Boodschap dat Jezus de Redder en de Heiland voor alle volkeren is, is immers van alle tijden.

Preekstoel

De monumentale preekstoel werd vervaardigd door Hendrik-Frans Verbruggen. Norbertus en Augustinus en tussen hen de veel omstreden figuur van Tankelm dragen de kuip waarin de predikant plaats nam om Gods Woord te verkondigen. Afbeeldingen van Kerkvaders (Hiëronymus, Gregorius en Ambrosius) en symbolische voorstellingen van de vier Evangelisten (Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes) sieren de kuip. Het dak is meer dan merkwaardig als je bedenkt dat het slechts aan één kabel hangt. Bovenop staat een afbeelding van Sint-Servaas, patroon van de parochiekerk en op de hoeken vier engeltjes met attributen van de kardinale deugden: voorzichtigheid, rechtvaardigheid, matigheid en sterkte. Bij de trapleuning staan engelen met het Oude en het Nieuwe Testament afgebeeld.