Sint-Clemens
Clemensstraat 5
8420 Klemskerke (De Haan)
Kerk | 1250 | Gotiek | Katholieke Kerk
Kaart
Openingsuren
27 maart - 05 november
ma 10.00 - 17.00
di 10.00 - 17.00
woe 10.00 - 17.00
do 10.00 - 17.00
vr 10.00 - 17.00
za 10.00 - 17.00
zo 10.00 - 17.00
Week voor Pasen tot en met eerste week van november
Kerkdiensten
Beschrijving
Het oudste gevonden geschreven document over Klemskerke gaat terug tot 1003, waar de plaats wordt vermeld als "Clemeskirca": kerk van Cleme. De beschermde kerk ligt aan de oostelijke rand van dit eeuwenoude polderdorp, te midden van een ommuurd kerkhof omzoomd met hagen en knotwilgen. Het is een driebeukige hallenkerk bekroond door een achtzijdige toren.
De huidige Sint-Clemenskerk gaat terug tot een 13de-14de-eeuws kerkgebouw, waarvan de zijkoren en de onderste geledingen van de toren (14de eeuw) zijn bewaard. Als gevolg van de verwoestende doortocht van de beeldenstormers gedurende het laatste kwart van de 16de en het eerste kwart van de 17de eeuw werd namelijk het westelijk deel van het schip gesloopt. Hierdoor werd de oorspronkelijke vieringtoren, de geveltoren van de kerk.
Al in het midden van de 17de eeuw was de kerk bijna volledig hersteld. De torenspits werd daarna tot driemaal toe beschadigd door bliksem. Hij werd telkens hersteld, waarvan de laatste keer in 1770, omdat het een belangrijk baken was voor de vissers op zee.
Het interieur werd onder leiding van architect Ammery tijdens de periode 1890-1895 grondig gerestaureerd. Uit die tijd stammen de neogotische elementen: het kruistafereel aan het hoofdaltaar, de zijaltaren en de preekstoel. De 17de-eeuwse schilderijen, meubelen en polychrome beelden bleven bewaard.
In 1902-1903 werd er een buitenrestauratie uitgevoerd waarbij het roosvenster werd aangebracht boven het westelijke portaal.
De kerk ligt langs de fietsroutes “Oude dijkenroute”, “Noordzeeroute LF1” en “Brugse ommelandroute”
KIKIRPA : Fototheek online
Foto's
Merkwaardige elementen
Torenspits
De torenspits heeft de Klemskerkenaren al heel wat kopzorgen bezorgd. In februari 1696 vermelden de kronieken: “... de naelde dezer kerke door den donder ende blixem seer beschadicht”. De restauratie werd pas in 1712 uitgevoerd. In 1715 sloeg de bliksem weerom in. De herstelling ging door in 1717. De bliksem sloeg in 1770 opnieuw toe met veel schade tot gevolg. De parochie dacht er ernstig over na om de torenspits te slopen. De opdracht tot het slopen werd op 23 september 1770 stopgezet met als reden dat de torenspits als baken fungeert voor de scheepsnavigatie om de zandbanken te vermijden.Het interieur van de kerk
In de periode 1890-1895 werd onder de leiding van architect Ammery een drastische binnenrestauratie uitgevoerd. Onder meer de oorspronkelijke zuilen met kapitelen, de houten zoldering en de aankleding van de binnenmuren werden vernieuwd. Het schip telt vijf traveeën en het koor één travee met een driezijdige sluiting, geflankeerd door de sacristie aan de zuidzijde en de stookplaats aan de noordzijde. De spitsboog arcade rust op ronde bepleisterde zuilen op achtzijdige arduinen sokkels. De kerk wordt overspannen door houten spitse tongewelven met gordelbogen. De bakstenen vieringtoren dateert uit de 12de eeuw.Orgel
In 1832 besliste de kerkfabriek om een nieuw orgel te plaatsen. De opdracht werd gegeven aan de bekende Gentse orgelbouwers Pierre-Charles en Lambert-Corneille Van Peteghem. De orgelkast, de blaasbalg en de versteviging van het doksaal werden uitgevoerd door ene Henri Bosée. Het geheel kostte aan de gemeenschap in totaal 2.833.28 fr. Op het einde van de 19de eeuw werd het orgel 'geromantiseerd' door de Brugse orgelbouwer Hooghuys. Het telt sindsdien twee manualen, 34 registers en 1500 orgelpijpen.Kerkmeubilair
In de kerk staan enkele merkwaardige meubels. De biechtstoelen en de preekstoel zijn 17de-eeuws en zijn grotendeels van eikenhout. De biechtstoel in de zuidelijke zijbeuk is van de hand van meester timmerman Pieter Verheust (of Verreust) en dateert van 1643. Deze in de noordelijke zijbeuk dateert van 1652 en is waarschijnlijk door dezelfde timmerman gemaakt. De biechtstoelen vertonen sierlijk houtsnijwerk en zuilbekroning met engelenkopjes. De kerkmeesterbanken zijn ook door Pieter Verheust vervaardigd en wel in 1637-1638. De preekstoel is van Cornelis Verlaere en dateert van 1639-1640.Schilderijen en beeldhouwwerken
In de kerk zijn enkele 17de-eeuwse schilderijen te zien, waaronder de “Wijding van de heilige Clemens”, “Doornenkroning” en “de Heilige Simon Stock ontvangt de Rozenkrans van Onze-Lieve-Vrouw met kind” uit 1649. Deze schilderijen zijn waarschijnlijk van de hand van Jacob van Oost van wie in de archieven een rekening uit 1637-1638 terug te vinden is voor “’t maecken ende leveren van een schilderie…” en/of van Cornelis Hemmens die in 1645-1646 een rekening indiende voor een schilderij “anghende nu inde kercke”. Twee beelden uit gepolychromeerd eikenhout zijn belangrijk: de Heilige Clemens uit de 16de eeuw en de Heilige Barbara uit de 18de eeuw.Archeologische artefacten
Bij de laatste restauratiecampagne werd de bestaande vloer uitgebroken om vervangen te worden door een bevloering met vloerverwarming. Bij die gelegenheid werd eerst de vloer tot op een diepte van 20 cm mechanisch uitgebroken en –gegraven, waarna de overige 20 cm manueel werden uitgegraven onder toezicht van archeologen.Deze opgravingen vonden plaats in de periode december 2010 tot april 2011. Tijdens de opgravingen werden talrijke artefacten gevonden, waaronder aardewerkscherven daterend van de twaalfde tot de zeventiende eeuw; 47 muntstukken waarvan 31 stuks met zekerheid konden worden gedateerd; een stuk glasraam. Verder werden twaalf grafkelders blootgelegd.
