Sint-Lambertus

Retabel van het Lijden in Scheldegotiek

De kerk Saint-Lambert in Bouvignes herbergt een zeldzaam Antwerps retabel uit het midden van de 16e eeuw, dat bewaard wordt in de zuidelijke zijbeuk van het gebouw. Dit retabel van het Lijden, gemaakt door de meubelmaker Jean Leuthard, is  gebeeldhouwd en gepolychromeerd in eik en meet 3,50 m hoog, is 2,57 m breed en 0,35 m diep. Het bestaat uit een predella en een kast met zes nissen met scènes uit het lijdensverhaal van Christus en staat bekend als het “retabel van het Lijden” of het “ retabel van het Ware Kruis”.

De Christus van Barmhartigheid

Dit eikenhouten beeld van de Christus van Barmhartigheid, daterend uit de eerste helft van de 16e eeuw en dat 178 cm hoog is, stelt Christus voor, gekroond met doornen, gekleed in een perizonium en zittend op een rots, huilend in afwachting van zijn kruisiging. Het beeld wordt gekenmerkt door het contrast tussen het slanke bovendeel en het massieve onderdeel, dat symbool staat voor de geest die opstijgt naar God en het lichaam dat wacht op de kruisiging. De torso van de buste, de helling van het hoofd naar links en de positie van het rechterbeen roepen beweging op.

Het is waarschijnlijk het werk van een Brabants atelier en herdenkt het einde van de restauratie van de kerk na de 15e-eeuwse oorlogen met de Luikenaren. Het werd in 1639 naar het kerkhof overgebracht en beschermd door een afdak. In het begin van de 19e eeuw werd het teruggebracht naar de kerk. Het beeld werd in de jaren 1920 gedeeltelijk gerestaureerd door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK).

Preekstoel van Floreffe

De 17e-eeuwse preekstoel uit Floreffe, toegeschreven aan de beeldhouwer Pierre Schleiff van Valenciennes, werd op 9 mei 1770 door de stadsmagistraat gekocht van de Premonstratenzer  abdij van Floreffe voor de kerk van Bouvignes. Deze eikenhouten preekstoel heeft verschillende decoratieve elementen: bustes van de heiligen Paulus en Petrus onderaan de trap, cherubijnen verstrengeld in wijnranken op de leuning en symbolen van de vier evangelisten (adelaar, kind, leeuw, stier) op de hoeken van de kuip. Medaillons rond de preekstoel stellen de Maagd Maria, Sint Augustinus, Sint Jan en Sint Norbertus voor. Oorspronkelijk werd de preekstoel bekroond door een baldakijn uit de kapel van de Augustijnen van Bouvignes, dat nu verdwenen is. De duif die het baldakijn sierde is nu bevestigd aan de kruisgewelven van het oostelijke koor.

Arend-lessenaar

De arend lessenaar, die dateert uit het begin van de 17e eeuw en gemaakt is van een koperlegering, is 150 cm hoog. Deze lessenaar, die wordt gebruikt om het evangelie te ondersteunen, is versierd met een arend die de hemel, de ziel en de Heilige Geest symboliseert. De arend, bekend om zijn kracht en overwinning, wordt geassocieerd met de evangelist Johannes en houdt vaak een wereldbol vast die de universele soevereiniteit symboliseert. Deze lessenaars kwamen veel voor in Europa tijdens de Middeleeuwen.

De Bouvignes lessenaar, met het hoofd naar de borst gebogen, wordt soms de pelikaanlessenaar genoemd, als symbool voor de naastenliefde en het offer van Christus. Dit type lessenaar was wijdverspreid in de 16e en 17e eeuw. Aan de kop van de vogel was een lichtarmatuur bevestigd. Het werk wordt toegeschreven aan de koperslager Antoine de Nassogne († 1621).

Funeraire plaat van Antoine de Nassogne

Rond 1629, legering op koperbasis, h. 116 cm.

Het nieuwe hoofdaltaar

Glazen tafel ondersteund door twee handen die de handen van Christus voorstellen, legering op basis van koper (2004). Werk van de kunstenaars Simon Lewi (1924-2020) en Piotr Stolowsky.
Vergelijkbare altaren zijn bewaard gebleven in de Heilig Kruiskerk in Watermaal-Bosvoorde, Sint-Jozef in Wezembeek-Oppem, Sint-Antonius van Padua in Etterbeek en in de Sint-Michielskathedraal in Brussel.
In Bouvignes heeft de kunstenaar ook de katheder  van de Sint-Lambertuskerk gemaakt (zetel waar de priester zit die de erediensten leidt).

Download de plattegrond