Sint-Mauritius
Markt 1
3740 Bilzen
Kerk | XV-XX | Neogotisch | Katholieke Kerk
Kaart
Openingsuren
01 januari - 31 december
ma 9.00 - 17.00
di 9.00 - 17.00
woe 9.00 - 17.00
do 9.00 - 17.00
vr 9.00 - 17.00
za 9.00 - 17.00
zo 9.00 - 17.00
Geleide bezoeken
Kerkdiensten
Zaterdag 17.00u
Zondag 11.00u
Beschrijving
De stichting van de kerk door de abdij van Munsterbilzen gaat terug tot de achtste eeuw; de kerk werd toegewijd aan de heilige Sint-Mauritius en gezellen. Het vijfhoekige koor en meerdere laatgotische beelden stammen uit de gotische periode.
Nadat de kerk in 1636 volledig verwoest werd door een brand, werd ze in barokke stijl heropgebouwd. De kerktoren werd in 1667 opgetrokken. In 1906 werd de kerk uitgebreid en kreeg ze haar huidige vorm: het type hallenkerk waarbij de zijbeuken even hoog zijn als de middenbeuk en de dwarsbeuk niet breder is dan de drie lengteschepen. Het interieur werd neogotisch ingericht. In 1995 werd de kerk grondig gerestaureerd en werd de laatgotische en barokke beeldenschat geïntegreerd in het neogotische interieur.
Let op de mooie glasramen, de houten tongewelven, de monumentale grafstenen, de fraaie kruisweg en het neogotische, rijk geschakeerde schilderwerk. Het Brammertz-orgel uit de 18° eeuw werd eveneens grondig gerenoveerd.
Het beeld van Sint-Anna-ten-Drieën (met St-Anna, de moeder van Maria; Maria zelf en het spelende kindje Jezus) achteraan in de kerk ontstond tussen 1520 en 1530 in een Maaslands of Luiks atelier. Sint-Anna draagt een hoofddoek (teken van weduwschap) en Maria een diadeem.
Het beeld van de heilige Barbara rechts in het schip is afkomstig uit het voormalige begijnhofkerkje van Bilzen. Het is een werk uit de omgeving van de bekende beeldhouwer uit Nederlands Limburg, Jan van Steffensweert. Het beeld stelt de Heilige Barbara voor met als attributen: een toren met 3 verdiepen en 3 vensters, en een open boek. Naast de H. Barbara staat de patroonheilige van de parochiekerk: Sint Mauritius. Deze aanvoerder van het Thebaanse legioen (hier gekleed als romeins centurio) onderging samen met zijn gezellen de marteldood te Agaune in de Valais (Zwitserland).
De grafsteen van de familie van Bocholtz werd ontdekt onder het hoogaltaar en kreeg een nieuwe plaats onder de toren. Edmond van Bocholtz, landcommandeur van de Duitse orde in Alden Biesen liet in 1659 zijn familieleden onder deze steen bijzetten met de bedoeling deze kerk tot grafkerk van zijn geslacht te maken. De landcommandeur, die zelf elders begaven werd, staat afgebeeld op het schilderij van de knielende H. Dominicus. Hij ontvangt de Rozenkrans uit de handen van O.L. Vrouw en geeft tegelijkertijd een rozenkrans aan de landcommandeur. Dit doek van Walthère Daméry (1614-1678) sierde vroeger het hoofdaltaar en verwijst naar de in 1661 ingestelde broederschap van de H. Rozenkrans. Op de achtergrond houdt de H. Gregorius van Cappadocië de banier vast van de Duitse Orde.
Bekijk de schatten van deze kerk online op erfgoedplus.be
Erfgoedroutes : Religieus erfgoed rondom Alden Biesen. Verken het religieus erfgoed in de omgeving via één van de fietsroute of met de autoroute.
Foto's
Merkwaardige elementen
Beeldengroep Sint Anna-ten-Drieën
Deze groep ontstaan tussen 1520-1530 in een Maaslands of Luiksatelier, is een van de zeldzame getuigen van deze gotische aankleding. Het Christuskind spartelt zich uit de armen van de staande Madonna, reikend naar de druivend welke de H. Anna in de rechterhand houdt, terwijl het met de andere hand de duif, in de linkerhand van de H. Anna, bij de vleugel graait. Maria, duidelijk kleiner dan Anna, draagt een diadeem, de H. Anna een weduwenkap.
Kruisweg
Muurschildering eind 19e en begin 20e eeuw door Charles Peeters uit Brussel. Zijn neogotische schilderijen zijn, net als die van G. Meunier, geïntegreerd in een kleurenpalet dat geënt is op de traditie van Viollet-le-Duc.
Glasramen
Reeds in 1893-1894 werden brandglasvensters, ontworpen door J. Osterrath, glasschilder uit het Luikse Tilff, in het koor geplaatst. Het grootste aantal werd echter pas uitgevoerd na de grote verbouwingen van 1904-1905. Van dezelfde hand en trouw blijvend aan eenzelfde beeldend schema, vormt het naast de muurschilderingen van Meunier, een gaaf bewaard, volledig neogotisch ensemble.
Reliekschrijnen
Twee reliekschrijnen in toonkast, neogotiek (1935), schenkingen van Deken Paquay voor deze kerk. De schrijnen zijn toegewijd aan de Heiligen Bernadette Soubirous en Jean Baptiste Marie Vianney.
Grafsteen van de familie van Bocholtz
De grafsteen van de familie van Bocholtz werd ontdekt onder het hoogaltaar en kreeg een nieuwe plaats onder de toren. Edmond van Bocholtz, landcommandeur van de Duitse orde in Alden Biesen liet in 1659 zijn familieleden onder deze steen bijzetten met de bedoeling deze kerk tot grafkerk van zijn geslacht te maken.
De landcommandeur, die zelf elders begaven werd, staat afgebeeld op het schilderij van de knielende H. Dominicus. Hij ontvangt de Rozenkrans uit de handen van O.L. Vrouw en geeft tegelijkertijd een rozenkrans aan de landcommandeur. Dit doek van Walthère Daméry (1614-1678) sierde vroeger het hoofdaltaar en verwijst naar de in 1661 ingestelde broederschap van de H. Rozenkrans. Op de achtergrond houdt de H. Gregorius van Cappadocië de banier vast van de Duitse Orde.
Brammertz-orgel
Orgel van 1709 door Brammertz, grondig vernieuw in 1849 door Van Dinter, en opnieuw hersteld in 1876 door M. Peerenboom uit Maastricht en in 1999 door Nijs&zonen uit Nieuwerkerken naar ontwerp van Spectrum Hasselt.
Bronnen:
De Sint-Mauritiuskerk van Bilzen, uitgave Kerkfabriek Sint-Mauritius, 2008.
Beheersplan Onroerend Erfgoed (2020).
Kerken in de buurt
Circuit
Heersers en heiligen rondom Alden Biesen
Religieus erfgoed rondom Alden Biesen (fietsroute 1) – Deze route leidt je langs de machtige land commanderij van Alden Biesen en de abdij van Munsterbilzen. Ontdek welke sporen hun invloedrijke gezaghebbers achterlieten in de omgeving.
In de voetsporen van mijnheer pastoor
Heersers en heiligen, Religieus erfgoed rondom Alden Biesen (autoroute 1) – Minder sportief aangelegd? Of regent het pijpen stelen? We hebben de meest interessante beziens waardigheden verbonden met een traject aangepast aan de wagen.
